Press

Een windmolenpark op de Noordzee heeft nauwelijks negatieve effecten op de fauna. Hooguit mijden sommige vogelsoorten zo’n park. Een windmolenpark blijkt bovendien een nieuw natuurlijk leefgebied te vormen voor bodemdieren zoals mosselen, anemonen en krabben en leidt daarmee tot een hogere biodiversiteit. Voor vissen en zeezoogdieren is het een oase van rust in een relatief druk kustgebied, aldus onderzoeker prof. Han Lindeboom van IMARES, onderdeel van Wageningen UR, en enkele van zijn collega’s en vakgenoten van Bureau Waardenburg en Koninklijk NIOZ.

Het onderzoeksteam richtte zich op de ecologische effecten op korte termijn van een windmolenpark in de Noordzee. Daarvoor onderzochten zij de effecten van het Offshore Windmolenpark bij Egmond aan Zee (OWEZ) op bodemdieren, vissen, vogels en zeezoogdieren. De onderzoekers hebben hun bevindingen neergelegd in een artikel dat afgelopen weekend is verschenen op de wetenschappelijke website, Environmental Research Letters online], waarin zij de uitkomsten van de eerste twee jaren onderzoek hebben samengevat.

Toename biodiversiteit

Uit het onderzoek in het OWEZ windpark blijkt er de eerste jaren na de oprichting weinig effect op de bodemdieren in de zandgebieden tussen de windmolens op zee. Nieuwe soorten vestigen zich en faunagemeenschappen ontstaan op de windmolenpalen en op de stenen die rond de palen gestort zijn. Dit leidt tot een lokale toename van de biodiversiteit. De visfauna blijkt erg variabel en tot nu toe zijn kleine positieve effecten gevonden. Zo lijkt het windmolenpark te dienen als vluchtplaats voor kabeljauw. In het windpark werden verder meer geluiden van bruinvissenwaargenomen dan er buiten. Opmerkelijk is bovendien dat diverse vogelsoorten, waaronder de jan-van-gent, het park mijden, terwijl andere, zoals meeuwen, zich niets van de windmolens aantrekken. Aalscholvers worden zelfs in hogere aantallen gesignaleerd. Aalscholvers worden zelfs in hogere aantallen gesignaleerd. Het aantal vogels dat in aanvaring komt met de turbines is niet gemeten, maar is op grond van waarnemingen en modelberekeningen als laag ingeschat.

Na aanleg van een windmolenpark, waarbij met name het heien van de funderingen verstorend kan werken, werden mogelijke effecten verwacht van de aanwezigheid van nieuw hard substraat, d.w.z. de palen en stenen bescherming. Ook zouden effecten kunnen ontstaan door de aanwezigheid van draaiende windmolenbladen, van het mogelijke geluid onder water en van de afwezigheid van ander menselijk gebruik zoals visserij.

Over het geheel genomen functioneert het OWEZ windpark als een nieuw type habitat met meer soorten bodemdieren, een mogelijk toegenomen gebruik van het gebied door vissen, zeezoogdieren en sommige vogelsoorten, terwijl het gebruik door andere vogelsoorten afgenomen is.

In een vergelijking met resultaten elders concluderen de wetenschappers dat de effecten, die een windpark kan hebben, afhankelijk zijn van de locatie van het park en van de diepte van de zee ter plekke. De locatie van het OWEZ windpark is gunstig door de relatief lage aantallen vogels die op die afstand van de kust vliegen. Ook de al aanwezige habitattypen en de intensiteit van andere gebruikers in het gebied spelen een rol. In ons drukke kustgebied lijkt het windpark een relatieve oase van rust, aldus de onderzoekers. In het Antropoceen, de huidige tijd waarin de mens vrijwel alles op aarde beïnvloed, hebben hoge visserijdruk, vervuiling, gas- olie- en zandwinning en de intensieve scheepvaart al tot een veranderd ecosysteem geleid. In zo’n gebied kan een windpark bijdragen aan habitatverrijking en zelfs natuurherstel. Maar de draaiende wieken kunnen ook een belangrijk verstorend effect op sommige vogelsoorten hebben. De onderzoekers doen daarom de suggestie om voor de energiewinning zoals windmolens speciale energiegebieden op zee aan te wijzen en te ontwikkelen. Daar worden onvermijdelijke effecten geaccepteerd, zoals vogels die wegblijven. Door de plaats goed te kiezen kun je die effecten zo klein mogelijk houden, stellen zij.

Het onderzoek is gedaan in opdracht van NoordzeeWind, een joint venture van Nuon en Shell Wind Energy, door een consortium bestaande uit IMARES, Koninklijk NIOZ en Bureau Waardenburg.

Artikel

Het artikel: H.J.Lindeboom et al, Short-term ecological effects of an offshore wind farm in the Dutch coastal zone; a compilation staat op de website van Environmental Research Letters online: http://iopscience.iop.org/1748-9326/6/3/035101

Foto IMARES / H. Verdaat.